Patologie paznokci stóp

Większość zmian w obrębie paznokci to zmiany nabyte związane z niewłaściwą pielęgnacją, źle dobranym obuwiem, urazami czy deformacjami kostno-stawowymi. W gabinecie podologicznym możemy spotkać się m. in. ze zmianami zanikowymi i przerostowymi płytki paznokciowej, zmianami kształtu, struktury czy koloru paznokci. Sprawdź jakie są najczęstsze patologie paznokci stóp.

Zmiany zanikowe

Do zmian zanikowych możemy zaliczyć zanik płytki paznokciowej oraz zespół paznokciowo-rzepkowy (paznokieć-rzepka). W obu przypadkach skutkuje to zupełnym brakiem płytki paznokciowej lub niepełnym jej wykształceniem (łamliwość, pofałdowanie, rozdwajanie się). Pierwsze z wymienionych schorzeń może mieć charakter wrodzony, kiedy to na etapie życia płodowego nie wykształca się naskórek oraz paznokcie. Do atrofii może dojść także w wyniku pęcherzowego oddzielenia się naskórka, niedokrwienia, niedoboru krzemu, cynku, żelaza i aminokwasów oraz w przypadku problemów z tarczycą. Druga ze wspomnianych zmian to genetyczna choroba, do której dochodzi w następstwie działania teratogenów. W obu przypadkach nie istnieje skuteczne leczenie tego rodzaju zmian oprócz ochrony zmienionych chorobowo paznokci.

Zmiany przerostowe

Wśród zmian przerostowych należy wymienić szponowatość, rurkowatość i przerost paznokci. Przerost paznokci może wystąpić u pacjentów w każdym wieku jako wynik ucisku przez źle dopasowane obuwie, zaburzeń krążeniowych czy żywieniowych oraz deformacji stawowych. Paznokcie stają się pogrubione, pobruzdowane i szorstkie, zmieniają kolor na brunatnożółty lub ciemnobrunatny. Dodatkowo paznokcie rurkowate, objawiające się zwijaniem bocznych brzegów i rogowaceniem łożyska, mogą być uwarunkowane zbyt głębokim podcinaniem paznokci, infekcją grzybiczą lub rzadziej genetycznie. Podolog zacznie od znalezienia i eliminacji przyczyny problemu, ścieńczy płytkę paznokciową za pomocą odpowiednio dobranych frezów, a w przypadku paznokci zwijających się w rurkę zastosuje tamponowanie lub zaleci terapię klamrami, aby przywrócić paznokciom właściwy kształt i tor wzrostu.

Leczenie zmian patologicznych paznokcia u Podologa

Podczas konsultacji podologicznych niejednokrotnie spotykamy się z wgłębieniami, pobruzdowaniem poprzecznym i podłużnym, szorstkością (trachyonychia), wklęśnięciem (koilonychia) paznokci, paznokciami zegarkowatymi, roszczepieniem płytki, łamliwością paznokci, skrzydlikiem czy wreszcie paznokciami wkręcającymi się.

Zmiany mogą dotyczyć wszystkich palców lub występować pojedynczo. Wiele z tych zmian jest uwarunkowane genetycznie lub jest wynikiem nieprawidłowego rogowacenia i towarzyszy chorobom dermatologicznym, takim jak łuszczyca, AZS, egzema, erytrodermia, łysienie plackowate, liszaj płaski, niedoborów żelaza i witamin, chorób tarczycy, niewydolności żylnej i nadciśnienia tętniczego, suchości płytki czy chemioterapii.

Bruzdy poprzeczne

Bruzdy poprzeczne mogą towarzyszyć drożdżycy a także liniom Beau. Bruzdy Beau tworzą się na skutek krótkotrwałych mechanicznych uszkodzeń lub urazów macierzy, wałów paznokciowych i skórek paznokci, jako objaw infekcji bakteryjnej. Paznokcie zegarkowate przypominają szkiełko od zegarka. Częściej występują na dłoniach niż stopach. Mogą wiązać się z chorobami układu oddechowego, nowotworami czy marskością wątroby.

Skrzydlik

W przypadku skrzydlika płytka paznokcia rozdziela się na dwie części i dochodzi do jej zaniku. Skrzydlik może być wynikiem uszkodzenia macierzy. Leczenie większości z powyższych zmian polega na usunięciu przyczyn. Niektóre z przytoczonych zmian wycofują się wraz ze wzrostem paznokcia lub ustępują samoistnie. Zaleca się unikanie urazów, zbyt długiego moczenia stóp w wodzie oraz ich przepacania i przesuszania.

Wgłębienia i szorstkość paznokci

W przypadku wgłębień i szorstkości paznokci praktykuje się ostrzykiwanie macierzy kortykosteroidami i miejscowe leczenie retinoidami. W sytuacji gdy mamy do czynienia z wkręcającym paznokciem niezbędne okazać się może badanie biomechaniki chodu oraz korekta paznokcia za pomocą klamry ortonoksyjnej.

Onycholiza

W gabinetach nierzadko spotykamy się również z onycholizą (odwarstwieniem płytki od łożyska) oraz złuszczeniem paznokci. Oba schorzenia mogą mieć charakter pierwotny lub występować w przebiegu chorób autoimmunologicznych (łuszczyca, liszaj płaski, łysienie plackowate) czy kontaktowego zapalenia skóry. Omawiane zmiany mogą pojawić się również u osób po chemioterapii. Onycholiza może wystąpić w wyniku noszenia zbyt ciasnego i wąskiego obuwia. W tym przypadku podolog oczyszcza nieprzylegającą część paznokcia i dobiera preparat do pobudzenia paznokcia i łożyska. Ponadto, do złuszczenia płytki paznokciowej może dojść w przebiegu ciężkich chorób zakaźnych oraz silnych odmrożeń.

Zmiana zabarwienia paznokci

Podolodzy zajmują się również zmianami zabarwienia paznokci. W przypadku wpływu czynników egzogennych przebarwienia pojawiają się w dalszej części płytki, natomiast endogennych zazwyczaj zmienia się kolor obłączka.

Najpowszechniejszą zmianą zabarwienia paznokci jest leukonychia, czyli bielactwo paznokci. Możemy wyróżnić całkowite lub częściowe bielactwo paznokci. To drugie występuje znacznie częściej. Przyczyna pojawiania się zmian nie jest do końca jasna. Przypuszcza się, że jest następstwem drażnienia oskórka podczas zabiegów pielęgnacyjnych, mikrourazów macierzy, ucisku w bucie, zatruć, przyjmowania leków cytotoksycznych, steroidów, retinoidów, niewydolności nerek, marskości wątroby, choroby Kawasakiego i Leśniowskiego-Crohna, niewydolności serca, cukrzycy.

Zespół żółtych paznokci

Kolejną jednostką chorobową choć występującą sporadycznie jest zespół żółtych paznokci. Etologia zmian ma charakter idiopatyczny, ale wiadomo, że współwystępuje z przewlekłymi chorobami (zapalenie oskrzeli, zatok, nieżyt nosa, wodobrzusze, RZS, choroby tarczycy, HIV, AIDS, nowotwory,
żółtaczka, łuszczyca, łysienie plackowate). Paznokcie takie są twarde, pogrubione, zanika obłączek a płytka paznokciowa oddziela się od łożyska. Jeżeli pacjent zauważy, że jego paznokcie zmieniły zabarwienie na zielone jest duża szansa, że doszło do zakażenia Pseudomonas aeruginosa, czyli pałeczką ropy błękitnej. W innych przypadkach możemy mieć do czynienia z pleśniakami lub dermatofitami. Jest to stosunkowo częsty problem przy wykonywaniu stylizacji hybrydowych, które potrafią zapowietrzyć się, a ciepłe, ciemne i wilgotne środowisko to idealne warunki do bytowania
bakterii i grzybów. Do zakażenia może dojść również przy nadpotliwości i przy częstym moczeniu stóp oraz obniżonej odporności.

W praktyce podologicznej spotykamy się z melanonychią (czarne zabarwienie paznokci) na skutek aktywacji melanocytów. Sprzyja temu choroba Addisona, akromegalia, choroba Cushinga, nadczynność tarczycy, niedobory witaminy, infekcje i choroby przewlekłe. Kluczowe jest różnicowanie czarnych paznokci z czerniakiem. Obie zmiany wyglądają niemal identycznie, ale czerniak nie przesuwa się wraz ze wzrostem paznokcia. Rzadziej występującymi zmianami są niebieskie i czerwone paznokcie (erytronychia). Czerwone zabarwienie może dotyczyć tylko obłączka (lunuli) lub całej płytki. Występuje w łuszczycy, łysieniu plackowatym, toczniu rumieniowatym, chorobach endokrynologicznych,
neurologicznych, reumatologicznych oraz przewodu pokarmowego.